Ülkemize düzensiz göç yolu ile gelen ve uluslararası koruma talebinde bulunan refakatsiz çocuklar hakkında 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanununa göre ilgili mahkeme tarafından hükmedilen koruyucu ve destekleyici tedbirler çerçevesinde hizmetler yürütülmektedir.
Kolluk kuvvetleri tarafından tespit edilerek Bakanlığımıza bağlı kuruluşlara yönlendirilen refakatsiz çocuklara yönelik iş ve işlemlerin İl Göç İdaresi Müdürlüklerince tamamlanmasının ardından Bakanlığımıza bağlı kuruluşlarda korunma ve bakım altına alınmakta; psiko-sosyal destek hizmetlerinden yararlandırılmaktadır. Çocuk Destek Merkezleri Yönetmeliğinin 5 inci Maddesinde refakatsiz çocuklara yönelik hizmet veren ihtisas kuruluşlarına yer verilmiştir. Bakanlığımızca refakatsiz çocukların ihtiyaçları doğrultusunda hizmetlerin yapılandırıldığı 6 ihtisas kuruluş oluşturulmuştur.
2013-2014 yıllarında İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü işbirliğinde Uluslararası Göç Örgütünün yürütücülüğü ve Norveç Kamu Güvenliği ve Adalet Bakanlığının finansman desteği ile “Türkiye’de Refakatsiz Çocuklara Erişim ve Çocuğun Yüksek Yararına Yönelik Hizmet Sunumunun Teşvik Edilmesi” başlıklı proje hayata geçirilmiştir.
Projesi kapsamında Türkiye’den geçiş yapan refakatsiz küçüklerin düzensiz göç durumunda sınırın ötesinde karşılaşabilecekleri risklere dair tarafsız ve pratik bilgilere sahip olmalarının sağlanması ve menşe ülkelerine dönmek için gönüllü geri dönüş seçeneğine ilişkin erişim ve kapasite oluşturma çabalarını tamamlayacak şekilde yüksek yararın belirlenmesi esas alınarak standart operasyonel prosedürlerin geliştirilmesi sağlanmıştır.
Proje kapsamında nitel görüşmeler yoluyla saha araştırması, refakatsiz çocuklarla çalışan personele yönelik eğitim programı, uluslararası işbirliği çalıştayı, erişim ve farkındalık kampanyaları gerçekleştirilmiştir. Projenin erişim kampanyaları çerçevesinde refakatsiz çocukların güvenli bilgiye erişimlerini desteklemek amacıyla web sitesi (http://www.safeinfointurkey.org/) hazırlanmıştır. Proje çalışmaları sonucunda oluşturulan proje değerlendirme raporu, eğitim kaynak dokümanları ve erişim materyallerinin basımı ve ilgili kurum ve kuruluşlara dağıtımı yapılmıştır.
Proje Materyalleri
SURİYE UYRUKLU REFAKATSİZ ÇOCUKLARA YÖNELİK HİZMETLER
Suriye’de yaşanan iç karışıklık nedeniyle ülkemize sığınarak ülkemizde “geçici koruma” statüsü ile barınan ve özel ihtiyaç sahibi grupta yer alan Suriye uyruklu refakatsiz çocuklara yönelik bakım ve barınma hizmetleri yürütülmektedir.
Kolluk kuvvetleri tarafından terk, buluntu vb. sebeplerle çadır/konteynır kent dışında kendisinden sorumlu bir yetişkinin refakati bulunmaksızın tek başına bulunan Suriye uyruklu refakatsiz çocukların, kayıtların incelenmesi suretiyle ülkemiz sınırlarında aile veya yakın akrabalarının olup olmadığının araştırılması sağlanmaktadır.
Yapılan araştırma neticesinde ülkemiz sınırlarında kanunen ya da örf ve adet gereği kendisinden sorumlu bir yetişkinin refakatinde bulunmadığı, özel ihtiyaç sahibi grupta yer alan “refakatsiz çocuk” olduğu tespit edilen çocuklar Bakanlığımız hizmetlerinden yararlandırılmakta; ailesinin ülkemizde olduğu tespit edilen çocukların ailelerine yönelik danışmanlık hizmetleri yürütülmekte olup psiko-sosyal destek ve bilinçlendirme çalışmaları ile uygun ortam sağlandığında aile yanına döndürülmesi sağlanmaktadır.
Ülkemizde sınırlarında ailesi ile birlikte olan ancak ailesi tarafından ihmal ve istismara uğradığı tespit edilerek Bakanlığımıza yönlendirilen çocuklar da haklarında ilgili mahkeme tarafından hükmedilen koruyucu ve destekleyici tedbirler çerçevesinde desteklenmektedir. Korunma ihtiyacı içindeki Suriye uyruklu çocuklar kurum bakımına alınmakta olup söz konusu çocuklara hizmet vermek üzere Adana Sarıçam Geçici Barınma Merkezi içinde refakatsiz çocuklara özgü birim oluşturulmuştur. Suriye uyruklu refakatsiz çocuklara özgü birimlerin ihtiyaç duyulan diğer illere yaygınlaştırılmasına yönelik çalışmalar ile aile bakım modellerinden yararlandırılmasına yönelik proje çalışmaları devam etmektedir.
Ailesi veya akrabasının yanında çadır/konteynır kentte bulunan çocukların psiko-sosyal destek hizmeti alabileceği kreş ve çocuk dostu alanlar oluşturulmuştur.