Nisan ayı Birleşmiş Milletler tarafından bütün dünyada Otizm Farkındalık Ayı, 2 Nisan ise Otizm Farkındalık Günü olarak ilân edilmiştir. Nisan ayı boyunca tüm dünyada otizm konusunda bilinçlendirme ve farkındalık oluşturma çalışmaları gerçekleştirilmektedir.

Otizm, doğuştan gelen ve genellikle yaşamın ilk üç yılında fark edilen karmaşık bir gelişim bozukluğudur. Çocuğun çevresi ile yeterli sosyal ilişkiler kuramaması, dil-iletişim alanında belirgin gelişimsel sorunlar göstermesi ve kalıplaşmış (takıntılı) davranış biçimlerine sahip olması ile betimlenmektedir. Otistik bozukluğun tüm ırklarda, etnik gruplarda ya da sosyal statüsü farklı gruplarda görülebileceği; ailenin gelir durumu, yaşam biçimi ve eğitim düzeyi ile otistik bozukluk arasında herhangi bir bağ olmadığı vurgulanmaktadır.

Otizmin temel belirtileri arasında; başkalarıyla göz teması kurmamak, gözlerin bir yere takılıp kalması, ismi söylendiğinde bakmamak, sözleri tekrarlamak, parmağıyla istediği şeyi gösterememek, akranlarının oynadığı oyunlara ilgi göstermemek, sallanmak, çırpınmak, parmak ucunda yürümek, dönen nesnelere karşı aşırı ilgi ve takıntılı davranışlar gözlenmekte.

Otizmin kapısını açmak için ilk önemli adım, erken tanı; bilinen tek tedavisi ise, yoğun ve sürekli özel eğitim. Erken tanı ve ardından gelecek haftada en az 20 saat özel eğitimle otizmli çocukların hayatlarında büyük fark oluşturmak, sağlıklı gelişim gösteren akranları ile birlikte aynı okulda okuyacak seviyeye getirmek mümkün olabiliyor. Aslında, bilimsel olarak erken yaştaki çocuk için kanıtlanmış yoğun eğitim süresi haftada bireysel ve grup eğitimi olarak 40 saat olarak belirtilmektedir.

OSB’li (Otizm Spektrum Bozukluğu) bireylere sunulan sağlık hizmetleri, Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülmektedir. Bu kapsamda engelli bireylere sunulan haklardan yararlanmak açısından engelli sağlık kurulu raporu düzenlenmekte, engelli bireylere yönelik hakların kullanılmasında bu rapor resmî belge niteliği taşımaktadır.

Bunun yanında çeşitli hastalıklara bağlı olarak evde sağlık hizmetine ihtiyacı olan OSB’li bireylere evde sağlık hizmeti sunulmaktadır. Engelli bireylere yönelik bakım hizmetleri ise Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığımız tarafından yürütülmektedir.

Ülkemizde engelli bireylere yönelik istihdam olanaklarından Otizim tanısı konulmuş bireyler de yararlanabilmektedir. Engelli bireylerin özel sektörde işçi olarak istihdamları Türkiye İş Kurumu aracılığıyla, memur olarak istihdamları ise merkezî olarak yapılan engelli kamu personel seçme sınavları (EKPSS) ile gerçekleştirilmektedir.

Bunun yanında Otizm Spektrum Bozukluğu olan bireylerin tanılanma aşamasından eğitim ve istihdamlarına uzanan süreçte, toplumsal farkındalık ile aile eğitiminin/desteğinin ilgili kurumların koordinasyonu ve iş birliğinde gerçekleştirilmesi ve yürütülmesi büyük önem taşımaktadır.

Bu konudaki farkındalığın artırılması ile erken teşhis ve tedavinin yaygınlaştırılması önem arz etmektedir.  2 Nisan Dünya Otizm Gününün insanlarımızda farkındalık oluşturmasını diliyor ve hatırlatmak istiyoruz ki; “Otizm bir hastalık değil, nörobiyolojik bir bozukluktur. Otizm eksiklik değil, farklılıktır. Otizmin farkındayız ve onların yanındayız. Unutmayalım ki, engel diye bir şey yoktur. En büyük engel sevgisizliktir!

                                                                       Bilgin ÖZBAŞ

                                     Edirne Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürü