17 Haziran 2019, Pazartesi
KADINA YÖNELİK ŞİDDETLE MÜCADELEYE YÖNELİK İÇ GENELGE
Amaç ve kapsam
Madde 1- (1) İstanbul Sözleşmesi (Kadına Yönelik Şiddetle ve Aile İçi Şiddetle Mücadele ve Önleme Avrupa Konseyi Sözleşmesi) ve 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun’un etkin uygulanması için kadına yönelik şiddetle mücadele konusunda kurum/kuruluşlara düşen sorumlulukların belirlenmesi ve hizmetlerin yeniden yapılandırılması amacıyla hazırlanmıştır.[1]
Tanımlar ve kısaltmalar
Madde 2 - (1) Bu genelgede geçen;
- Eğitim: Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele alanında hizmet veren kurumsal mekanizmaları, toplumsal cinsiyet eşitliği, 6284 sayılı kanun, kadının güçlendirilmesi, erken yaşta ve zorla evliliklerle mücadele vb. konularda yapılacak olan seminer, çalıştay, konferans, panel, toplantı gibi çalışmaları
- İl Müdürü: Komisyonda yer alan kurum/kuruluşların Müdürlerini
- Kanun: 6284 Sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanunu
- Kolluk: Polis, jandarma ve sahil güvenlik birimlerini,
- Komisyon: Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele İl Koordinasyon, İzleme ve Değerlendirme Komisyonunu
- Komisyon üyeleri: Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri Hakkındaki Yönetmeliğin 9. Maddesinde tanımlanan kurum ve kuruluşları
- Konukevi/Sığınmaevi: Fiziksel, duygusal, cinsel, ekonomik ve sözlü istismara veya şiddete uğrayan kadınların şiddetten korunması, psiko-sosyal ve ekonomik sorunlarının çözülmesi, güçlendirilmesi ve bu dönemde kadınların varsa çocukları ile birlikte ihtiyaçlarının da karşılanması suretiyle geçici süreyle kalabilecekleri ve kadın konukevi, sığınmaevi, kadın sığınağı, kadınevi, şefkatevi ve benzeri adlarla açılmış ya da açılacak yatılı sosyal hizmet kuruluşunu,
- Koruyucu tedbir kararı: Kanun kapsamında belirtilen merciler tarafından korunan kişi hakkında olayın niteliği dikkate alınarak hükmedilecek tedbirlere ilişkin kararı,
- Kurumsal Mekanizmalar: ŞÖNİM, Kadın Konukevi/Sığınmaevi, Kadın Danışma Merkezi, Sosyal Hizmet Merkezleri gibi KYŞ ile Mücadele alanında hizmet veren kuruluşları
- Meslek Elemanı: Üniversitelerin sosyal hizmet, psikoloji, çocuk gelişimi, psikolojik danışmanlık ve rehberlik ile sosyoloji bölümlerinden mezun olan meslek mensuplarını,
- Sistem: Mahkemeler tarafından tedbir kararlarının ŞÖNİM’e elektronik ortamda ulaştırılmasını sağlayan 6284 Karar Takip Sistemi ile Aile İçi ve Şiddet Olayları Kayıt Formunun ŞÖNİM’e elektronik ortamda ulaştırılmasını sağlayan EGM entegrasyonlu Aile Bilgi Sistemi’ni
- Sivil toplum kuruluşu: Kâr amacı gütmeyen ve kazanç paylaşma amacı dışında kurulmuş dernek ve vakıf gibi özel hukuk tüzel kişilerini,
- Şiddet: Kişinin, fiziksel, cinsel, ekonomik veya psikolojik zarar görmesiyle veya acı çekmesiyle sonuçlanan veya sonuçlanması muhtemel hareketleri, buna yönelik tehdit ve baskıyı ya da özgürlüğün keyfi engellenmesini de içeren, toplumsal, kamusal veya özel alanda meydana gelen fiziksel, cinsel, ekonomik, psikolojik veya sözlü her türlü tutum ve davranışı,
- Şiddet Mağduru: Kanunda şiddet olarak tanımlanan tutum ve davranışlara doğrudan ya da dolaylı olarak maruz kalan veya kalma tehlikesi bulunan kişiyi ve şiddetten etkilenen veya etkilenme tehlikesi bulunan, şiddete maruz kalan ya da şiddetten hayatta kalan şeklinde tanımlanan kişiyi,
- Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi (ŞÖNİM): Şiddetin önlenmesi ile koruyucu ve önleyici tedbirlerin etkin bir biçimde uygulanmasına yönelik güçlendirici ve destekleyici danışmanlık, rehberlik, yönlendirme ve izleme hizmetlerinin verildiği, yeterli ve gerekli personelin görev yaptığı ve tercihen kadın personelin istihdam edildiği, çalışmaların yedi gün yirmi dört saat esasına göre yürütüldüğü merkezleri ifade eder.
Eğitim
Madde 3-
(1) Tüm kurumlar hedef kitlelerine yönelik koruyucu/önleyici/farkındalık çalışmalarında toplumsal cinsiyete duyarlı dil kullanır.
(2) İstanbul Sözleşmesi ile Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanunun esas amacı şiddetin önlenmesidir. Bu kapsamda, tüm kamu kurum ve kuruluşları “kadına yönelik şiddetin ve ev içi şiddetin önlenmesi, flört şiddeti, dijital şiddet, toplumsal cinsiyet, kadın-erkek eşitliği, konularında sürekli ve düzenli eğitimler düzenler. Bu eğitimler, kurum ve kuruluşlar tarafından daha önce kendisine eğitim verilmiş olan, konusunda uzman personeller tarafından verilir. Kurum ve kuruluşların bünyesinde uzman personel bulunmaması halinde kurumlar tarafından Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü’nden eğitimci talep edilir.
(3) Her kurum en üst amiri dâhil olmak üzere tüm idari kadrosunu toplumsal cinsiyet eşitliği ve ayrımcılıkla mücadele konularında -kurum personeli olmayan bir uzmandan destek alarak- eğitir, idari kadro dahil tüm personelini toplumsal cinsiyete duyarlı dil kullanması ve ayrımcılıkla mücadele etmeleri için teşvik eder,
(4) Söz konusu eğitimler ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından hassasiyetle verilir. Özellikle koruyucu ve önleyici müdahale açısından İl Milli Eğitim Müdürlüğü bünyesindeki okullarda, öğrencilerin yaş ve kapasitelerine uygun olarak “kadına yönelik şiddetin ve ev içi şiddetin önlenmesi, toplumsal cinsiyet eşitliği” gibi konularda eğitim faaliyetleri düzenler.
(5) Tüm kurum ve kuruluşlara kadına yönelik şiddetle mücadele alanında hizmet veren kurumsal mekanizmaları tanıtan seminerler düzenlenir.
(6) Üniversite öğrencilerine kadına yönelik şiddetle mücadele alanında hizmet veren ŞÖNİM, Kadın Konukevi/Sığınmaevi, Kadın Danışma Merkezi, Sosyal Hizmet Merkezleri gibi kurumsal hizmet modelleri, kurumsal mekanizmalar tarafından işbirliği içerisinde tanıtılır.
Kurumsal Kapasite Güçlendirme
Madde (4) Tüm kurumlar;
(1) Personele, şiddet görme riski yüksek olan hamile, çocuklu, engelli, kırsalda yaşayan, etnik grup bakımından azınlık, lgbti birey, göçmen, seks işçileri, yaşlılar gibi özel ihtiyaç sahibi gruplara ilişkin temel haklar, eşitlik ve ayrımcılık, toplumsal cinsiyet eşitliği konularının her birinde duyarlılık ve farkındalık kazandıracak eğitimler verir, eğitimleri periyodik olarak (özellikle personel değişikliği olduğunda) tekrarlar,
(2) Şiddete maruz kalanların işlemlerinin söz konusu alanda eğitim almış uzman personel tarafından yürütülmesini, söz konusu personelin işlemlerini ivedilikle ve öncelikli olarak sonuçlandırılmasını sağlar,
(3) Kurumsal Mekanizmalarda şiddetle mücadele konusunda uzmanlaşmış meslek elemanlarının istihdam edilmesini sağlar.
(4) Hakkında gizlilik kararı/koruyucu tedbir kararı bulunan şiddete maruz kalan bireylerin başvuruları, adres gizliliği gerekçe gösterilerek kurumlar tarafından reddedilmez, görevli personel Komisyonda yer alan ilgili kurum ile irtibata geçerek çözüme kavuşturmak için konsültasyon yapar, çözülmeyen vakaları Komisyona iletir,
(5) 12 yaş üzeri erkek çocuğu ve/veya engelli çocuğu olan şiddete maruz kalan kadınların sığınmaevi hizmeti almak istemesi halinde ya da bu kişilere hizmet verilirken sığınma evlerinin yetersiz kalması halinde ailenin bütünlüğünün sağlanması açısından, talebi halinde kamu kurum ve kuruluş misafirhaneleri, sosyal tesislerinden barındırılması sağlanır. Kamu kurum ve kuruluşlarına ait tesislerin toplam yatak kapasitesine göre aşağıda belirtilen kapasiteler ŞÖNİM tarafından talep edildiğinde tahsis edilmek üzere ayrılır.
Toplam yatak kapasitesi 50’ye kadar olan tesisler için 1 oda(2 yatak)
Toplam yatak kapasitesi 51-100 arası olan tesisler için 2 oda (4 yatak)
Toplam yatak kapasitesi 101 ve üzeri olan tesisler için 3 oda (6 yatak)
Söz konusu odalar, zorunlu olmadıkça başka kişilere verilmez, ŞÖNİM tarafından odaların talep edilmesi halinde dolu olduğu belirtilir ise ilgili tesis tarafından doluluk gerekçesi ŞÖNİM’e üst yazı ile bildirilir.
(6) Şiddete maruz kalan kadın ve beraberindeki çocuklara yönelik sosyal destek/yardım başvurularını ivedilikle ve öncelikli olarak sonuçlandırır,
(7) Şiddet mağduruna hizmet sunmak ve toplumsal cinsiyet eşitliği çalışmalarını yürütmek üzere birer temsilci belirler,
(8) Söz konusu personellerin toplumsal cinsiyet eşitliği, ayrımcılıkla ve kadına yönelik şiddetle mücadele, kadının insan hakları, yasal yükümlülükler, başvuru mekanizmaları ve tükenmişlik konularında eğitim almasını sağlar, toplantılara aynı personelin katılımını esas alır,
(9) Hizmet almak üzere başvuran şiddete maruz kalan kadınları, yasal haklarının tümüyle ilgili etkili şekilde bilgilendirir, bilgilendirme yapılırken ŞÖNİM’in ve diğer kurumsal mekanizmaların hazırladığı broşür, kitapçık, vb. yayınları kullanır.
(10) Hizmet almak üzere müracaat edenlerden şiddete maruz kaldığı bilinen ya da şiddete uğrama tehlikesi bulunduğu gözlenenler hakkında haber verme/bildirim yükümlülüğünü vakit kaybetmeksizin yerine getirilmesi hususunda personeli bilgilendirir,
(11) İhbar yükümlülüğüne ilişkin kurum içi düzenleme yapar ve personele resmi yazı ile tebliğ eder,
(12) İhbar hatlarını etkin kullanmaya yönelik bilinç oluşturmak amacıyla kurumda uygun yerlere afişler asar.
İşbirliği
Madde (5) - Tüm Kurumlar;
(1) Kadına yönelik şiddet alanında çalışan kamu kurumu, yerel yönetim ve sivil toplum kuruluşları ile işbirliği içerisinde çalışır,
(2) Koordinasyon Kurulunda yer alan yetkili ve teknik kurul üyelerinin mazeret göstermeksizin toplantılara katılımını sağlar,
(3) Şiddet maruz kalan kadının başvuru esnasında hizmeti almasına engel bir durumun (ikametgâh zorunluluğu, gizlilik kararı nedeniyle SGK prim ödemeleri v.b.) oluşması halinde, hizmeti alabilmesi için ŞÖNİM ile iletişim kurar, ihtiyaç halinde ŞÖNİM tarafından hizmet aldığına dair kurumunuza hitaben yazılmış bir belge talep eder,
- Medyanın şiddet dilinin dönüşümüne yönelik algı değişimi eksenli çalışmalar yürütür.
Koordinasyon Kurulu,
(5) Yılda bir kez sivil toplum kuruluşlarının Kurula katılım taleplerini alır, başvuru sürecinde a) Tüzük/Yönerge aracılığıyla çalışma alanı, b) şiddet mağdurları ile çalışmaya yönelik üyelerin aldığı eğitimleri, c) alan çalışma raporları, belgeleri aracılığıyla değerlendirme yapar, kriterlere uyan sivil toplum kuruluşlarını kurul onayına sunar, sekretarya tarafından başvuru sonuçlarını ilgililere üst yazı ile bildirilir.
(6) Eskişehir Adalet Komisyonu ve Aile Mahkemeleri ile işbirliği sağlayarak koruyucu, önleyici tedbir kararları ile zorlama hapis, ret ve ek kararların UYAP’a eksiksiz girilmesinde ve ŞÖNİM’e gönderilmesinde aksama yaşanmamasına yönelik gerekli önlemleri alır.
(7) Sığınmaevinde kalan kadın ve beraberindeki çocuklara kültürel, sportif, sanatsal ve sosyal yaşantıları açısından sponsor desteği sağlanmasına yönelik çalışma yürütür.
(8) Belediyeler, Üniversiteler ve Sivil Toplum Kuruluşları ile işbirliği yapmak suretiyle erken yaşta zorla evliliklerin önlenmesine yönelik sosyal projeler ile şiddet uygulayanlara yönelik üretilen ve üretilecek olan çalışmaları destekler.
Diğer Hususlar;
(9) İhtiyaç duyulması halinde İl Göç Müdürlükleri başta olmak üzere, göç üzerine çalışan kamu ve sivil toplum kuruluşları, şiddet vakalarında ŞÖNİM’e ve kadına yönelik şiddetle mücadele alanında hizmet veren kurumsal mekanizmalara tercüman desteği sağlar.
(5) Yılda bir kez sivil toplum kuruluşlarının Kurula katılım taleplerini alır, başvuru sürecinde a) Tüzük/Yönerge aracılığıyla çalışma alanı, b) şiddet mağdurları ile çalışmaya yönelik üyelerin aldığı eğitimleri, c) alan çalışma raporları, belgeleri aracılığıyla değerlendirme yapar, kriterlere uyan sivil toplum kuruluşlarını kurul onayına sunar, sekretarya tarafından başvuru sonuçlarını ilgililere üst yazı ile bildirilir.
(6) Eskişehir Adalet Komisyonu ve Aile Mahkemeleri ile işbirliği sağlayarak koruyucu, önleyici tedbir kararları ile zorlama hapis, ret ve ek kararların UYAP’a eksiksiz girilmesinde ve ŞÖNİM’e gönderilmesinde aksama yaşanmamasına yönelik gerekli önlemleri alır.
(7) Sığınmaevinde kalan kadın ve beraberindeki çocuklara kültürel, sportif, sanatsal ve sosyal yaşantıları açısından sponsor desteği sağlanmasına yönelik çalışma yürütür.
(8) Belediyeler, Üniversiteler ve Sivil Toplum Kuruluşları ile işbirliği yapmak suretiyle erken yaşta zorla evliliklerin önlenmesine yönelik sosyal projeler ile şiddet uygulayanlara yönelik üretilen ve üretilecek olan çalışmaları destekler.
Diğer Hususlar;
(9) İhtiyaç duyulması halinde İl Göç Müdürlükleri başta olmak üzere, göç üzerine çalışan kamu ve sivil toplum kuruluşları, şiddet vakalarında ŞÖNİM’e ve kadına yönelik şiddetle mücadele alanında hizmet veren kurumsal mekanizmalara tercüman desteği sağlar.
- Üniversitelerin Kadın Araştırma, Uygulama ve Araştırma Merkezleri ile Belediyelerin Kadın Danışma Merkezi, Kadın Sığınmaevi, Kadın ve Aile Hizmetleri Müdürlükleri, Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Alanında Çalışan Sivil Toplum Kuruluşları ve Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü’nün koordinasyonu arttırılır. Bu kurumlar kadına yönelik şiddetle mücadeleye yönelik önemli tarihlerde şehirde ortak panel, söyleşi, vb. akademik ve sosyal çalışmalar gerçekleştirir.
Veri Toplama
Madde (6) - Tüm kurumlar;
(1) İstanbul Sözleşmesine uygun şekilde, mağdur ve faile ilişkin cinsiyet, yaş, eğitim durumu, gelir düzeyi, coğrafi mevkii (ikamet edilen ilçe/şehir dışı v.b.), engellilik durumu, şiddet tipi ve sıklığı, mağdurun fail ile ilişkisi, varsa tedbir kararı ve uygulanan tedbire ilişkin sonuçlar, açılan davalar ve sonuçları v.b. bilgilerinden kurum tarafından erişilebilir olanları, kadının gizliliği ve güvenliliğini gözeterek toplar,
(2) Söz konusu verileri 6 aylık periyotlarla Koordinasyon Kuruluna raporlar,
(3) Verilerin kadının gizliliği ve güvenliliğini gözetecek şekilde istendiğinde kamuoyuyla paylaşılmasına ilişkin kurum içi düzenleme yapar.
Gizlilik
Madde (7) -
- Koordinasyon Kurulu, hakkında koruyucu tedbir kararı olan ve ilimiz sınırları içerisinde ikamet eden bireylere hizmet sunulurken Eskişehir içerisinde yer alan özel teşebbüslerin de sistemlerini gizlilik kararı olan bireylerin iş ve işlemlerini aksatmayacak şekilde revize etmesinin sağlanmasına; bu hususta bireylerin ikincil mağduriyet yaşamalarının önüne geçilmesine yönelik çalışmalar yürütür.
- Kadın sığınmaevlerinin gizliliğini sağlamak amacıyla (adli vakalar dışında kolluk görevlileri dahil) hiçbir kamu personeli, sığınma evlerini ziyaret edemez, konukevine yapılan tüm başvurular ŞÖNİM’e yönlendirilir.
Kolluk Uygulamaları
Madde (8) –
- Kolluk, 6284 sayılı yasa kapsamında şiddet mağdurunun ifadesi alınırken delil zorunluluğu olmadan önleyici tedbir kararı verilir hükmü doğrultusunda işlem yapar, işlemi yapan personel şiddet mağduru ya da şiddet uygulayan ile akraba, hısım, arkadaş, tanışık olma gibi bir durumun olması halinde başka bir kolluk görevlisi tarafından işlemlerin yürütülmesini sağlar, mümkün olması halinde kadın personel tarafından işlemler yürütülür,
- Kolluk, koruyucu veya önleyici tedbir kararlarının alınması ve yerine getirilmesi aşamasında şiddete maruz kalan birey ile şiddet uygulayan arasında uzlaşma ya da arabuluculuk öneremez,
- Kolluk, 6284 sayılı yasa kapsamında kendisine bildirilen kişilerin takiplerinin her hafta en az bir kez konut ziyaret şeklinde gerçekleştirir; sadece telefon ile ya da kolluk birimine davet edilerek şiddete maruz kalan bireylerin takibini yapmaz
- Kolluk, 6284 sayılı yasa kapsamında kendisine intikal eden ve bu kapsamda işlem gerçekleştirdiği her olay hakkında gecikmeksizin Aile İçi Ve Kadına Karşı Şiddet Olayları Kayıt Formu’nu düzenleyerek sistem üzerinden ŞÖNİM’e ulaşmasını sağlar.
- Şiddete maruz kalan bireylere yönelik 6284 sayılı yasa kapsamında verilen tedbir kararları ile ceza mahkemelerinde görülmekte olan dosyaların takiplerine yönelik kolluk birimleri tarafından şiddete maruz kalan kadınlara erişim konusunda Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü/ŞÖNİM’e kolluk tarafından gerekli bilgilendirme desteği (adres, iletişim bilgisi vb. paylaşımı) sağlanır.
SON HUSUSLAR
Madde (9) –
- İlimizde kadına yönelik şiddet, aile içi ve ev içi şiddet ve flört şiddetinin önlenmesi ve şiddetle mücadele edilmesi amacıyla yapılacak tüm çalışmalar; insan hakları ve temel hak ve hürriyetler dikkate alınarak, bu genelgede belirtilen hususlar esas olmak suretiyle yerine getirilir.
- Kurumlar İl Eylem Planı ve Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele alanında gerçekleştirdiği faaliyetlere yönelik Ek 1’de yer alan raporu doldurarak her yıl Haziran ve Aralık ayında üst yazı ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü’ne bildirir.
EK 1.
| ……………………….. MÜDÜRLÜĞÜ FAALİYET RAPORU |
|||||
| S. NO | FAALİYETİN ADI | TARİHİ | SÜRESİ | KATILIMCI SAYISI | AÇIKLAMA |
| TARİH: | |||||
| İMZA: | |||||
| ADI SOYADI: | |||||
| ÜNVANI: | |||||
[1] Eskişehir İli Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Eylem Planı (2017-2020) 1.1.1. numaralı hedefidir.