Birleşmiş Milletler
Engelli Hakları Komitesi ile Türk Heyeti arasındaki ülkemizin “Engellilerin
Haklarına İlişkin Sözleşme’ye Dair Ulusal Raporu Yapıcı Müzakere Toplantısı”,
Komite'nin 21. Oturumunda, 13-14 Mart 2019 tarihlerinde Birleşmiş Milletler
çatısı altında Cenevre’de gerçekleştirildi. 
Müzakere toplantısından bir gün önce 12 Mart 2019 tarihinde Cenevre
Daimi Temsilciliğimizde bir araya gelen Türk Heyeti,  genel bir durum değerlendirmesinde bulundu. Birleşmiş Milletler
Çatısı Altında Cenevre’de Gerçekleştirilen Engellilerin Haklarına İlişkin
Sözleşmeye Dair Ulusal Raporu Müzakere toplantısının açılış konuşmasını Aile,
Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakan Yardımcısı Ahmet ERDEM yapmasının ardından,
‘Sözleşme’nin denetim organı olan Komite tarafından değerlendirilen ulusal
raporumuz 13 Mart 2019 Çarşamba günü öğleden sonra 15:00-18:00 arası ve 14 Mart
2019 Perşembe günü sabah 10:00-13:00 arası düzenlenen iki oturumda Sözleşme
kapsamında eğitim, sağlık, istihdam, erişilebilirlik vb. 33 hak alanı ele
alınarak müzakere edildi. Engelli Ve Yaşlı
Hizmetleri Genel Müdürü Dr. Orhan KOÇ Cenevre’deki Müzakere Toplantısının
kapanış konuşmasında; “-Önce İnsan- ilkesi doğrultusunda geliştirdiğimiz “Hak
Eksenli” politikalarla, engelli vatandaşlarımızın da devletimizin sosyal
yüzüyle tanışmaları ve Cumhuriyetin eşit haklara sahip vatandaşları olduklarını
hissetmeleri sağlanmıştır.” dedi. Türkiye’de engellilere sunulan hizmetlerde tüm
Bakanlıklar ve kurumların görev ve sorumlulukları bulunmaktadır. Bu durum
engellilik konusunun, insanı ilgilendiren tüm sektörlerin doğal bir parçası
haline getirilmesini ve bütüncül bir anlayışla ele alınmasını zorunlu
kılmaktadır. Tam da bu nedenle bizim için anahtar kavramlar ‘anaakımlaştırma ve bütünleştirme’dir”
ifadesini kullandı.“Geniş bir heyetle
katılım sağlıyor olmamız da bu bakış açımızın bir yansımasıdır. Türkiye olarak
engelli hakları konusunda devletin topyekûn yaklaşımını ortaya koymayı
amaçlayan Ulusal Engelli Hakları Strateji Belgesi ve Eylem Planı’nın ve ayrıca
Engelsiz Vizyon Belgesinin hazırlığı içindeyiz.”  bilgisini paylaştı.Dr. KOÇ;
“politikaların engellilerin hayatına nasıl yansıdığını görmek açısından
ayrıştırılmış verilerin sağlanmasını önemsediklerini, bu amaçla Birleşmiş
Milletler Kalkınma Programı işbirliğinde Sözleşmenin Uygulanma Ve İzlenme
Kapasitesini güçlendirmek amacıyla 2013-2016 yılları arasında bir proje
yürüttüklerini, proje kapsamında hak alanlarında engellilerin haklarının
gerçekleştirilme düzeyinin ortaya konulması için Sözleşmenin uygulanmasının
izlenmesine imkân verecek göstergeleri, engelli örgütlerinin katılımları ile
oluşturduklarını belirtti.Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürü
Dr. Orhan KOÇ’un Cenevre’deki Müzakere Toplantısı Kapanış Konuşması Tam Metin:Sayın
Başkan, değerli Komite ÜyeleriBugün
Türkiye olarak engelli hakları konusunda ülkemizde yapılan çalışmaları ve
geleceğe yönelik planlamalarımızı Engelli Hakları Komitesi’nin siz değerleri
başkanı ve üyeleri ile birlikte değerlendirmekten memnuniyet duyduğumuzu
öncelikle belirtmek isterim. Biz engellilere yönelik insan hakları bakış
açsının tüm sektörlerde yaygınlaşması ve uygulamalara yansımasında kamu ve
sivil toplum işbirliğinin çok önemli olduğunu düşünüyoruz. Bu nedenle bu sürece
sivil toplum örgütleri tarafından yapılan katkı bizim için de çok değerli oldu.
2002
– 2019 yılları Cumhuriyet tarihimiz içinde kısa bir döneme işaret etse de,
engellilik alanında önemli adımların atıldığı bir dönemdir. “Önce İnsan” ilkesi
doğrultusunda geliştirdiğimiz “Hak Eksenli” politikalarla, engelli
vatandaşlarımızın da devletimizin sosyal yüzüyle tanışmaları ve Cumhuriyetin
eşit haklara sahip vatandaşları olduklarını hissetmeleri sağlanmıştır. Birçoğu
ilk ve öncü nitelikte olan yasal düzenlemeler ve uygulamalarla, toplumun en
dezavantajlı kesimi olan engellilerin onurlu, üretken ve mutlu bireyler olarak
toplumsal hayatın her alanına eşit ve etkin katılımlarının sağlanması,
engellilere yönelik ayrımcılığın önlenmesi, engellilere yönelik hizmetlerin çeşitlendirilmesi
ve kapsamının genişletilmesi hedeflenmiştir. Geldiğimiz noktada, düne göre çok
önemli mesafeler alındığını memnuniyetle ifade edebilirim, ancak geldiğimiz
nokta bizim yarın için daha ileri bir noktayı hedeflememize engel değil.Sayın
Başkan, değerli Komite ÜyeleriSözleşmenin
kabulünü engellilik konusunun uluslararası düzeyde ele alınması açısından bir
milat olarak değerlendirilmektedir. Hem bir insan hakları hem de bir kalkınma
belgesi olarak Sözleşme, tüm aktörlerin bu iki alanı engelliler için bir araya
getirmesinde önemli açılımlar sağlamaktadır. Türkiye’de
engellilere sunulan hizmetlerde tüm Bakanlıklar ve kurumların görev ve
sorumlulukları bulunmaktadır. Bu durum engellilik konusunun, insanı
ilgilendiren tüm sektörlerin doğal bir parçası haline getirilmesini ve bütüncül
bir anlayışla ele alınmasını zorunlu kılmaktadır. Tam da bu nedenle bizim için
anahtar kavramlar anaakımlaştırma ve bütünleştirme’dir.  Geniş bir heyetle katılım sağlıyor olmamız da
bu bakış açımızın bir yansımasıdır.Türkiye
2013 yılında engelliliğe dayalı ayrımcılıkla mücadele amacıyla tıbbi bakıştan
sosyal bakışa evrilen paradigma dönüşümünü yansıtmak üzere mevzuatında yer alan
ayrımcı ifadeleri ayıklayarak yasal bir revizyon yapmıştır. 2014 yılında ise
Türkiye’nin engelliler politikasına ilişkin temel bakış açısının ortaya koyan
Engelliler Kanun, Sözleşme’nin öngördüğü yükümlülükler doğrultusunda yeniden
şekillendirilmiş ve en önemlisi başta engellilik tanımı olmak üzere engelliliğe
dayalı ayrımcılık ve türleri, makul düzenleme, erişilebilirlik gibi birçok
tanım Sözleşme doğrultusunda düzenlenmiştir.Engellilik
konusunda farkındalık çalışmalarına özel bir önem veriyoruz. Bu çerçevede
farklı hedef gruplara yönelik farkındalık çalışmalarının yanında engellilerin
savunuculuk ve hak arama kapasitelerinin güçlendirilmesine yönelik bölgesel
düzeyde eğitimler veriyoruz. Eğitim,
sağlık, istihdam alanlarında yaptığımız çalışmalar da dâhil olmak üzere
engellilerin tüm insan haklarından etkin bir şekilde yararlanmalarını teşvik
etmek üzere çalışmalarımız artarak devam etmektedir. Bu çalışmaları daha iyi
bir noktaya taşımamız gerektiğinin de bilincindeyiz.Sayın
Başkan, değerli Komite ÜyeleriÜlke
olarak amacımız engellilerin özgür ve bağımsız bireyler olarak kendi yaşamları
üzerinde söz ve karar sahibi olarak toplumsal yaşamın tüm alanlarında etkin bir
biçimde var olabilmeleridir. Bunun da politika anlayışı olarak kapsayıcılık,
izleme süreci açısından ise ayrıştırılmış veri sağlamakla mümkün olacağının
farkındayız. Bu
nedenle politikaların engellilerin hayatına nasıl yansıdığını görmek açısından
ayrıştırılmış verilerin sağlanmasını önemsiyoruz. Bu amaçla Birleşmiş Milletler
Kalkınma Programı işbirliğinde Sözleşmenin Uygulanma Ve İzlenme Kapasitesini
güçlendirmek amacıyla 2013-2016 yılları arasında bir proje yürüttük. proje
kapsamında hak alanlarında engellilerin haklarının gerçekleştirilme düzeyinin
ortaya konulması için Sözleşmenin uygulanmasının izlenmesine imkân verecek
göstergeleri engelli örgütlerinin katılımları ile oluşturduk. Sayın
Başkan, değerli Komite ÜyeleriTürkiye
olarak engelli hakları konusunda devletin topyekûn yaklaşımını ortaya koymayı
amaçlayan Ulusal Engelli Hakları Strateji Belgesi ve Eylem Planı’nın ve ayrıca
Engelsiz Vizyon Belgesinin hazırlığı içindeyiz. Sonuç
olarak; Birleşmiş Milletler çatısı altındaki bu platformun gerek küresel
düzeyde gerekse ülkemizde engelli haklarının korunması ve geliştirilmesi
açısından önemli kazanımlar getireceğine olan inancımla;

Başta
Komitenin saygıdeğer başkanı ve değerli üyeleri olmak üzere sürece gölge
raporları ile önemli katkılar sağlayan ve toplantıya gözlemci olarak katılan
engelli örgütlerinin değerli temsilcilerine ve son olarak kendi heyetimize
katılım ve katkılarından dolayı teşekkür ederim.