Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme’nin 11. Taraf Devletler Konferansı 12-14 Haziran 2018 tarihlerinde Birleşmiş Milletler tarafından New York’ta gerçekleştirildi. Ülkemiz, Konferans’ta Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Bakan Yardımcısı Dr. Mehmet Karabay başkanlığındaki heyetle temsil edildi.
Konferansa uluslararası gelişmeler ışığında engellilik konusunun 2030 sürdürülebilir kalkınma gündemi açısından ele alınması konusu damgasını vurmuştur. Bu çerçevede Taraf Devletler Konferansının on birincisi bu yıl “Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşmeyi tam uygulayarak kimseyi arkada bırakmamak” ana teması ile gerçekleştirildi.
Konferans, Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme'nin (EHİS) taraf devletlerce uygulanmasına yönelik gerçekleştirilen çalışmaların, iyi uygulama örneklerinin ve gelecekte atılacak adımların gündeme taşınarak ülkelerce paylaşılmasına ve Sözleşme yükümlülükleri bakımından ülkelerin uygulamalarını güçlendirmeye olanak sağlayan önemli bir uluslararası platform olarak görülmektedir. Ayrıca Sözleşmeye taraf olan devletler, uluslararası kuruluşlar ve STK’lar tarafından konferans marjında düzenlenen yan etkinlikler ile de engelli hakları konusunda güçlü işbirlikleri kurularak iyi uygulama örneklerinin paylaşılması mümkün olmaktadır.
Taraf Devletlerin son bir yılda Sözleşme'nin uygulanmasına ilişkin kaydedilen gelişmeleri ve yaşanan güçlükleri içeren ulusal beyanlarına yer aldığı ve Konferansın ilk günü gerçekleştirilen Genel Oturum’da Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Bakan Yardımcısı Dr. Mehmet Karabay tarafından ülkemiz adına ulusal beyan sunulmuştur.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Bakan Yardımcısı Karabay, konuşmasına sosyal ve ekonomik kalkınmanın sürdürülebilir olmasının kimsenin dışarıda bırakılmadığı, bütüncül ve kapsayıcı bir yaklaşımla mümkün olacağının altını çizerek başlamış ve 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündeminin engellilik boyutunu içermesinin Sözleşmenin uygulanmasına önemli katkılar sağladığını vurgulamıştır. Ülkemizin engelliliğin hayatın her alanına dâhil edilmesinin toplumsal barış ve refaha sağlayacağı katkıları önemsediğini belirten Karabay, ülkemizde son on yılda engellilerin eşit haklara sahip vatandaşlar olarak toplumda yer almaları için önemli adımlar atıldığını ifade etmiştir. Bakan Yardımcısı Karabay ayrıca, son dönemde Türkiye’de engellilerin haklarına yönelik hedeflerin üst düzey politika belgelerinde tanımlandığını ve bu hedeflerin hayata geçirilmesinde önemli mesafe kat edildiğini aktarmıştır. Bakan Yardımcısı Karabay, konuşmasını ülkemizin son yıllarda elde ettiği bu kazanımların 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemiyle uyumlu biçimde artarak devam edebilmesi için ulusal ve uluslararası düzeyde işbirliğinin önemini ve ülkemizin bu işbirliğine açık olduğunu vurgulayarak tamamlamıştır.
Genel Oturumda ayrıca ülkemizin de içinde bulunduğu MIKTA (Meksika, Endonezya, Kore, Türkiye, Avustralya) adına Avustralya Sosyal Hizmetler Bakanlığı Bakan Yardımcısı Jane Prentice tarafından da konu ile ilgili bir açıklama yapılmıştır.
Konferans kapsamında “EHİS’in uygulanmasının güçlendirilmesi amacıyla ulusal bütçeden ayrılan pay, yapılan kamu-özel sektör ortaklıkları ve uluslararası işbirlikleri”; “engelli kadın ve kız çocukları” ile “siyasal yaşama katılım ve yasa önünde eşit tanınma” alt temalarında taraf devletlerin konu ile ilgili gelişmeleri ve deneyimleri paylaşma imkânı bulduğu üç yuvarlak masa toplantısı gerçekleştirilmiştir. Konferans marjında düzenlenen üç yuvarlak masa toplantısının her birinde ülkemiz adına beyanlarda bulunulmuş, engelli hakları konusunda kaydedilen gelişmelerden bahsedilmiştir.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Ayşe Kardaş tarafından “EHİS’in uygulanmasının güçlendirilmesi amacıyla ulusal bütçeden ayrılan pay, yapılan kamu-özel sektör ortaklıkları ve uluslararası işbirlikleri” alt temasındaki birinci yuvarlak masa ve “engelli kadın ve kız çocukları” alt temasındaki ikinci yuvarlak masa toplantılarında ülkemiz adına konuşmalar yapılmıştır.
İlk yuvarlak masa toplantısında gerçekleştirilen konuşmada Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Ayşe Kardaş tarafından EHİS’in uygulanması ve izlenmesi açısından ulusal bütçede engellilik bazında ayrıştırılmış veri sağlanmasının çok önemli bir husus olduğu vurgulanarak erişilebilirlik için yapılan kamu harcamalarının etkili bir şekilde izlenebilmesi ve belediyeler ile diğer kamu kurumlarının erişilebilirlik uygulamaları için talep ettikleri ödeneklerin sistemli bir şekilde sağlanması amacıyla 2016 yılında genel bütçe içinde erişilebilirlik bazında ayrıştırılmış bir kod açıldığını ifade edilmiştir. Müsteşar Yardımcısı Kardaş, uluslararası işbirliği açısından ülkemizde EHİS’in uygulanması ve izlenmesinin desteklenmesi amacıyla 2013 ve 2016 yılları arasında UNDP işbirliğinde yürütülen Projeyi örnek vererek, belirlenen hak alanlarında Sözleşmenin uygulanmasının izlenmesine imkân verecek göstergelerin, katılımcı bir yaklaşımla oluşturulduğunu vurgulamıştır. Müsteşar Yardımcısı Kardaş ayrıca, EHİS’in uygulanmasını geliştirmek amacıyla kamu özel sektör işbirliğinde yürütülen "İşe Atıl Hayata Katıl" Projesini iyi bir uygulama örneği olarak aktarmış ve destekli istihdam modelinin engelli bireylerin sürdürülebilir istihdamının sağlanmasında ülkemiz için geliştirilebilir bir model olduğunun altını çizmiştir.
Müsteşar Yardımcısı Kardaş tarafından ikinci yuvarlak masa toplantısında da “engelli kadın ve kız çocukları” konusunda ülkemizin bakış açısının ele alındığı bir konuşma yapılmıştır. Tüm dünya da olduğu gibi ülkemizde de engelli kadınlar toplumsal yaşama katılımda hem engelli olmaktan hem de kadın olmaktan dolayı çifte ayrımcılığa maruz kaldığının altını çizen Kardaş, ülkemizde engelli kadınların güçlendirilmesine yönelik olarak özellikle son yıllarda önemli çalışmalar başlatıldığını vurgulamıştır. Konuşmasında hak temelli yaklaşımı ortak bir yol haritası ile kadın ve kız çocukları dahil engelliler açısından anaakımlaştırarak tüm sektörlerde hayata geçirmek üzere Ulusal Engelli Hakları Stratejisi Belgesi ve Eylem Planının hazırlıklarının başlatıldığını dile getirmiştir. Ülkemizde kadınların güçlendirilerek insan onuruna yaraşır bir hayat sürmeleri, eğitim, bilim, siyaset, ekonomi ve çalışma hayatı başta olmak üzere her alanda etkin bir şekilde yeri almaları amacıyla 2018-2023 yıllarında uygulanmak üzere Kadının Güçlenmesi Strateji Belgesi ve Eylem Planı’nın engelli kadın ve kız çocuklarını kapsayıcı bir anlayışla oluşturulduğunu kaydeden Kardaş, “engellilik konusunun çapraz kesen bir politika alanı olarak belirlenmiş ve Eylem Planı’nın amaç, hedef, strateji ve faaliyetlerinin oluşturulmasında da dikkate alınmıştır.” dedi.
Konferans süresince katılım sağlanan ana oturumların yanı sıra Sözleşmenin ülkelerce uygulanması ve izlenmesini teşvik etmek üzere gerçekleştirilen çok sayıda yan etkinliğe katılım sağlanmıştır.