Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdür Yardımcısı Avni Özkaya’nın katıldığı, Yaşlı Dostu Kent Fethiye Platformu ve Tazelenme Üniversitesi Fethiye Kampüsü tarafından düzenlenen ‘Yaşlı Hakları İçin Çaba Çalıştayı’ tamamlandı.
İki gün süren etkinliğin açılış programı Fethiye Belediyesi Özer Olgun Kültür Merkezi Salonu’nda yapıldı. Fethiye Belediye Başkan Yardımcısı Oğuz BOLELLİ, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdür Yardımcısı Avni ÖZKAYA, Muğla Büyükşehir Belediyesi Sağlık ve Sosyal Hizmetler Dairesi Başkanı Ünsal PAŞALI, Antalya Büyükşehir Belediyesi Sosyal Hizmetler Müdürü Sevilay AKÇA, İzmir Büyükşehir Belediyesi Sosyal Hizmetler Müdürü Serpil KESKİN, İyi Parti Fethiye İlçe Başkanı Suat AYBEk, sivil toplum kuruluşları temsilcileri, Tazelenme Üniversitesi idarecileri ve öğrencileri ile akademisyenlerin yer aldı.
İlk olarak konuşan YAŞAT Projesi ve Tazelenme Üniversitesi Fethiye Kampüsü Yürütücüsü Öğretim Görevlisi Cemil YAVUZ,“2018 yılında Tazelenme Üniversitesi’ni kurma fikri çıktı. Ardından bir yıl boyunca yoğun bir hazırlık dönemi yaşadık, Fethiye Belediyesi tarafından hazırlanan proje, yaşlı bakım merkezi ihtiyacını giderecek. Bu çalıştay sonucunda inanıyorum ki Fethiye için çok önemli bir temel oluşacak ve güzel sonuçlar ortaya çıkacak” dedi.
Yaşlı Dostu Kent Fethiye Platformu Kurucusu Prof. Dr. Melih BULUT, “Bir yürüyüş etkinliği esnasında platformumuzun kurulmasına karar verdik ve bugünlere geldik. Bu heyecanımızı tüm Türkiye’ye yaymalıyız. Çünkü dünyanın en hızlı yaşlanan ikinci ülkesiyiz. İlk sırada Güney Kore bulunuyor. Buna devlet ve toplum olarak hazır değiliz. Bir taraftan da çok becerikli bir toplumuz. Kısa zamanda işleri halledebiliriz. Fethiye Tazelenme Üniversitesi bunun bir örneği. İşbirliği ile bunu başardık. Bu devletin tek başına çözeceği bir problem değil. Hiçbir Cumhurbaşkanı yapmadı, Cumhurbaşkanımız Şubat ayında yaşlılar şurasını topladı. Bu yılı Yaşlılık Yılı ilan etti. Devlet olmadan bu işi yapamayız. Devlet ortak aklı temsil eder.” ifadelerini kullandı.
Konuşmaların ardından çalıştayın birinci oturumunda Sürdürülebilir Yaşlanma konusu ele alındı. Oturum Başkanlıklarını Fethiye Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Fatmagül YUR ve Tazelenme Üniversitesi Fethiye Kampüsü Öğrenci Temsilcisi Canan İZMİRLİ’nin yaptığı bölümde konuşmacılardan Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdür Yardımcısı Avni ÖZKAYA, “Türkiye Yaşlı Nüfusu Özellikleri ve Projeksiyonu Fırsatlar ve Tehditler” konulu sunumunu gerçekleştirdi.
ÖZKAYA sunumunda; ”Dünya Sağlık Örgütüne göre yaşlanmanın kronolojik sınırı 65 yaş olarak belirlenmiştir. Ülkemizde farklı hizmetler için farklı yaş esas alınmakla birlikte genel olarak 60 ve üzerinde olan kişiler yaşlı olarak kabul edilmektedir. Ancak dünya sağlık örgütü 65 ve üzerindeki kişileri yaşlı olarak tanımlamaktadır. Önümüzdeki günlerde ülkemizde de birçok hizmetler açısından 65 ve üzeri yaşta olan kişilerin yaşlı olarak kabul edilmesi beklenmektedir. Nüfusun yaşlanması küresel bir olgudur. En yüksek yaşlı nüfus oranına sahip ülke, Yüzde 28,4 ile Japonya. Türkiye bu sıralamada 167 ülke arasında 66. sırada yer almaktadır. Ülkemizde nüfus demografi bölgesel farklılıklar içermektedir. Bu nedenle ülkemizdeki hizmet modelleri il ve bölge bazlı sosyoekonomik ve kültürel yapıya uygun olarak geliştirilmektedir.
Alzheimer hastalığından ölen yaşlıların oranı 2013 yılında %3,6 iken bu oran 2017 yılında %4,6'ya yükseldi. Yaşlılık döneminde ortaya çıkan fonksiyonel düşüş ve arazlarla yaşlı bireyin baş edebilmesi ve sorunlarının üstesinden gelerek sosyal işlevselliğini başarıyla devam ettirebilmesi için yaşlılıkta yaşam kalitesi büyük önem taşımaktadır. Yaşlı haklarına ilişkin uluslararası hukukta özel olarak tanımlanmış herhangi bir belge bulunmamaktadır. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme ve diğer insan hakları Sözleşmelerinde yaşlıları da ilgilendiren maddeler yer almaktadır. Yaşlıların haklarını kullanamadıklarını genel kabul görmüş durumdadır.
Yaşlılara Destek Programı (YADES)
Yaşlılara Destek Programı çerçevesinde sizlerle bazı rakamları paylaşmak istiyorum. 2016 yılı YADES: Sakarya, Kayseri, Trabzon Kahramanmaraş ve Şanlıurfa Belediyelerine toplam 3.873.616 TL destek. 2017 yılı YADES: Antalya, Gaziantep, Malatya, Ordu ve Samsun Belediyelerine toplam 10.000.000 TL destek. 2018 yılı YADES: Antalya, Diyarbakır, Eskişehir, Kayseri, Kocaeli, Kahramanmaraş, Şanlıurfa Belediyelerine toplam 12.364.615 TL destek. 2019 yılı YADES bütçesi 2.716.000 TL yatırım ödeneği tahsis edilmiştir. İş ve işlemler başlatılmış olup çalışmaların mali yıl sonuna kadar tamamlanması planlanmaktadır.
Yaşlıların Huzurevini Tercih Nedenleri
Tüm yaş gruplarında huzurevinde kalacağını söyleyenlerin ilk üç gerekçesi ve oranları şöyle; Çocuklarına yük olmak istemeyenlerin oranı %54, Huzur evindeki imkânların daha rahat olduğunu söyleyenler %14. Bir diğer gerekçe de ‘Çocuklarım benimle birlikte yaşamak istemeyebilir’ düşüncesi. Bakanlığımıza bağlı resmi ve özel, engelli ve yaşlı bireylere hizmet veren uzun süreli bakım yatak kapasitesi 66.000 kadardır. Bu durumda 100.000 nüfusa yaklaşık 83 yatak düşmektedir. Bu veriler ışığı altında ülkemizde gelecek yıllarda mevcut uzun süreli bakım yatak kapasitemizin en az on kat artırılmasına ihtiyaç duyulmaktadır.
Yaşlılarımıza Ev Sıcaklığında Hizmet Sunuyoruz
2019 itibari ile Bakanlığımıza bağlı resmi ve özel toplam 34.188 kapasiteli, 411 huzurevinde yaşlılarımıza yatılı kurum bakımı hizmeti verilmektedir. 2012 yılında başlattığımız Yaşlı Yaşamevi Projesi ile 32 Yaşlı Yaşam Evinde 129 yaşlımıza ev ortamında hizmet sunmaktayız. Ayrıca resmi ve özel toplam 32.478 kapasiteli, 354 engelli bakım merkezimizde engellimize yatılı kurum bakımı hizmeti verilmektedir. 149 umut evinde, 839 engellimize ev ortamında hizmet sunmaktayız.” dedi.
Pamukkale Üniversitesi’nden Yaşlı Sorunları Araştırma Derneği Onursal Başkanı Prof. Dr. Velittin KALINKARA da “Yaşanabilir Toplumlar ve Sürdürülebilir Yerinde Yaşlanma” hakkında katılımcılara bilgiler aktardı. Bu bölümün son konuşmacısı Adnan Menderes Üniversitesi'nden Prof. Dr. Didem KİRAZ ise “Sağlıklı Kentler ve Yaşlılar” konusuna değindi.
Çalıştayın 2. oturumunun konusu ise Yaşlı Dostu Kentler ve Uygulamalar oldu. Bu bölümde Oturum Başkanlıklarını Tazelenme Üniversitesi Muğla Kampüsü Kurucusu Prof. Dr. Muammer TUNA ve Fethiye Kent Konseyi Başkanı Öğretim Görevlisi Gülbahar Kayhan EDİK yürüttü. Bu oturumda 65+ Yaşlı Hakları Derneği Başkanı Dr. Esra AKAN “Yaşlı Dostu Kentler ve Yaşlı Dostu Mimari”, Kadıköy Kent Konseyi’nden İkbal Polat “Yaşlı Dostu Kent Kadıköy Süreci: Zorluklar Kazanımlar” konulu sunumlarını yaptılar. Son bölümde ise Muğla Büyükşehir Belediyesi Sağlık ve Sosyal Hizmetler Dairesi Başkanı Ünsal PAŞALI, Antalya Büyükşehir Belediyesi Sosyal Hizmetler Müdürü Sevilay AKÇA, İzmir Büyükşehir Belediyesi Sosyal Hizmetler Müdürü Serpil KESKİN; belediye olarak yaşlı vatandaşlara sundukları hizmetler hakkında bilgiler aktardılar.