Yeni Koronavirüs (COVID-19) salgınına karşı işyerlerinde etkin mücadele için aşağıdaki hususların işyerlerimizde uygulanması büyük önem arz etmektedir. Bu önlemler; iş sağlığı ve güvenliği kurulunun bulunduğu işyerlerinde kurul tarafından, diğer işyerlerinde ise; işveren veya vekili koordinesinde, bulunması halinde işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personeli ile çalışan temsilcisi ve mümkünse ilk yardım eğitimi almış veya tecrübesi olan kişilerden oluşan ekip tarafından yürütülür. Sağlık hizmeti sunan işyerlerinde, iş sağlığı ve güvenliği kurulu, bulunması halinde enfeksiyon kontrol komiteleri ile işbirliği içerisinde faaliyetlerini yürütür.

1. HAZIRLIK EKİBİNİN KURULMASI VE GÖREVLERİ
Hazırlık Ekibi;
 Alınacak tedbirlerle ilgili çalışmaları yürütecek,
 İşyerindeki hijyen ve temizlik konularında gerekli çalışmaları yürütecek,
 Kurum içi ve kurum dışı iletişimi koordine edecek,
 Acil durum planını güncel tutacaktır.
Şüpheli vakalarda izolasyon ve karantina prosedürünün oluşturulması için ALO 184 Koronavirüs
Danışma Hattı ve Sağlık Bakanlığına bağlı en yakın hastane ile iletişime geçilmesini sağlayacaktır.
Kurul ya da hazırlık ekibi; resmi makamların tavsiye kararlarını ve İş Sağlığı ve Güvenliği Genel
Müdürlüğü tarafından yayınlanan bilgilendirmeleri takip etmekle ve gereğini yapmakla yükümlüdür.
2. ACİL DURUM PLANI ve RİSK DEĞERLENDİRMESİ
 Salgın hastalıklara karşı planlanmış önlemlerin mevcut COVID-19’a göre güncellenerek acil
durum planınızın devreye alınması,
 İşyerinde yürütülen faaliyetlerin ve çalışma organizasyonunun, çalışanların COVID-19
maruziyetini engelleyecek şekilde düzenlenmesi,
 Çalışan temsilcileri ve/veya çalışanların güncellenen acil durum planı hakkında
bilgilendirilmesi ve plan kapsamında ne yapmaları veya yapmamaları gerektiğinin farkında
olmalarının sağlanması,
 COVID-19 ile ilgili işyeri özelindeki tehlikeler belirlenerek ayrı bir risk değerlendirmesi veya
mevcut risk değerlendirmesi üzerinde güncelleme yapılması gerekmektedir.

3. SALGININ YAYILMASINI ÖNLEME
Şu anda COVID-19'u önlemek için bir aşı bulunmamaktadır. Salgını önlemenin en iyi yolu virüse
maruz kalmaktan kaçınmaktır. COVID-19’un işyerinize ulaşmaması için önleyici tedbirler derhal
alınmalıdır. Bu tedbirler COVID-19'un yayılmasını engeller veya yavaşlatabilir.
İşverenler aşağıdaki hususları dikkate almalıdır;
 Çalışanların işe başlamadan önce temassız ateş ölçerle kontrol edilmesi ve ateşi olanların
işyeri hekimine yönlendirilmesi gerekir.
 İşyeri genelinde çalışanların sosyal mesafesini sağlamak için uygun bir çalışma modeli
geliştirilmelidir.
 Çalışanların hasta olduklarında evde kalmalarını teşvik eden, öksürük ve hapşırma görgü
kurallarını içeren ve el hijyeninin önemini anlatan afiş/poster/talimatlar işyerinin girişine ve
herkesin görebileceği diğer alanlara asılmalıdır.
 Çalışanlara tek kullanımlık mendiller ve biyolojik atıklar için ayrı çöp torbaları sağlanmalı;
temizlik personeline, çöplerin içeriğine temas edilmeden boşaltılması için gerekli
uygulamalar yaptırılmalıdır.
 Çalışanlar, işyeri ortamına girmeden ve çalışma sırasında en az 20 saniye boyunca sabun ve
suyla ellerini yıkamaları konusunda bilgilendirilmelidir, su ve sabuna erişim olmadığı
takdirde alkol bazlı bir el dezenfektanı kullanarak ellerini sık sık temizlemeleri sağlanmalıdır.
 İşyerinde çalışanların kullanımı için yeterli temizlik malzemeleri bulundurulmalıdır. El
hijyenini teşvik etmek için dezenfektanlar ortak alanlarda bulundurulmalıdır.
 Hassas risk gruplarında yer alan çalışanların mümkünse evden çalışmaları sağlanmalıdır.
 Bir çalışanın COVID-19 olduğu tespit edilirse, işverenler diğer çalışanları için COVID-19'a
maruz kalma olasılıkları konusunda bilgilendirme yapmalı ve sağlık kuruluşları ile irtibata
geçmelidir.
 Çalışanların ruhsal sağlığını korumak adına psikososyal risk etmenleri değerlendirilerek
doğru ve etkin bilgilendirme ile tedbirlerin alınması sağlanmalıdır.
 Güncel bilgilerin takibi için güvenilir bilgi kaynakları (Sağlık Bakanlığı, DSÖ gibi)
kullanılmalıdır.
 Çalışanlara verilecek olan iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri uzaktan eğitim şeklinde, işyeri
temizliği ve düzeni, hijyen ve psikososyal risk faktörleri konuları önceliklendirilerek
verilmelidir. Eğitimlerde aile ve toplumsal yaşama ilişkin öneriler de yer almalıdır.

4. TEMİZLİK VE HİJYEN
İşyerinde temizlik ve hijyen standartları en üst seviyeye çıkarılmalıdır.
 Sağlık Bakanlığının tavsiyeleri doğrultusunda gerekli ek önlemler alınmalıdır.
 İşyerlerinde mümkün olduğunca çalışanların yakın temasta bulunmaları ve ekipman, araç,
gereçlerin ortak kullanımı önlenmelidir.
 Çalışanlar işe başlamadan önce ve çalışma süresince belirli aralıklarla en az 20 saniye boyunca
ellerini su ve sabunla yıkamalıdır.
 Yüzeylerin, ekipmanın ve çalışma ortamının diğer öğelerinin rutin olarak temizlenmesi ve
dezenfekte edilmesi dahil olmak üzere düzenli temizlik uygulamaları sürdürülmelidir.
Çalışma alanları, lavabo, tuvalet, banyo, merdiven korkulukları, musluk ve yemekhaneler,
yatakhaneler, dinlenme alanları, giyinme/soyunma odaları, kapı, turnike gibi ortak kullanım
alanlarında hijyen şartlarına uyulmalıdır.
 Klavyeler ve diğer cihazlar da düzenli olarak temizlenmelidir. Mümkün olduğunca işçilerin
diğer çalışanların telefonlarını, masalarını, ofislerini veya diğer çalışma araçlarını ve
ekipmanlarını kullanmaları engellenmelidir.
 İşyerlerinde görevli sağlık personeli tarafından çalışanlara uygulamalı etkin el yıkama
eğitimleri verilmeli ve hijyen konusunda farkındalıkları arttırılmalıdır.
 Öksürme ve hapşırma durumlarında ağız ve burun tek kullanımlık mendil ile kapatılmalı,
mendil kullanılmayan durumlarda dirseğin iç tarafı kullanılmalıdır. Eller yüz bölgesine temas
ettirilmemelidir.
 İşyerlerine ziyaretler kısıtlanmalı, acil olmayan ziyaretler ve dışardan alınan hizmetlerden acil
olmayanları iptal edilmelidir.
 İş ortaklarını ve taşeronları da içeren işyerini ziyaret eden herkesin el yıkama yerlerine
erişiminin olması sağlanmalıdır. El yıkama mümkün değilse, alkol bazlı el dezenfektanı hazır
bulundurulmalıdır.
 İşveren, işveren vekilleri ve yöneticiler doğru örneği belirlemede önemli bir rol oynadığından
çalışanlarına örnek olmalıdırlar.
 Servis araçlarının özellikle sık temas edilen yüzeyleri başta olmak üzere temizlik ve hijyeni
sık aralıklarla sağlanmalıdır.
 Servis ve toplu taşıma aracını kullanan çalışanların araç içerisindeki yüzeylere teması
mümkün olduğunca azaltılmalıdır.

 Çalışanların işyerlerine giriş-çıkış kayıtları esnasında kullanılacak yöntemler fiziksel temasta
bulunmayacakları şekilde düzenlenmelidir.
 İşyeri belirli aralıklarla mümkünse doğal yolla havalandırılmalıdır.
 Yemekhanelerde uygun termal konfor şartları ve hijyen sağlanmalıdır. Aynı anda yemek
yiyen çalışan sayısı (öncelikli olarak kumanya verilmesi, kapalı kapta tek kullanımlık içme
suyu sağlanması, mümkün olmaması durumunda çalışanların vardiyalı şekilde yemek yemesi,
aynı anda yemek yiyecek çalışanların mesafeli oturabileceği şekilde bir düzen kurulması veya
çalışanın her gün aynı masaya oturmasını sağlayacak numaralandırma sistemi vb.)
azaltılmalıdır.
 İş giysileri ve koruyucu ekipmanlar, çalışma alanından ayrılmadan önce çıkarılmalı ve diğer
giysilerden ayrı bir yerde muhafaza edilmesi sağlanmalıdır. Kirlenmiş bu giysilerin ve
koruyucu ekipmanların virüsten arındırılarak temizliği sağlanmalı, gerektiği hallerde ise imha
edilmelidir.
5. KİŞİSEL KORUYUCU DONANIMLAR HAKKINDA REHBERLİK
 Enfeksiyon şüphesi olan kişilerle doğrudan temas veya kontaminasyon riski bulunan çalışma
ortamlarında, çalışanların tam kapalı göz koruyucu veya yüz koruyucu/siperlik (EN-166),
koruyucu kıyafet (EN-14126), solunum koruyucu (EN-149/FFP2 veya FFP3) ventilsiz
maskelerin ve eldivenlerin (EN ISO 374-5 ve virüs piktogramlı) kullanılması sağlanmalıdır.
Covid-19 virüsüne karşı koruma amaçlı “tekrar kullanılamaz” anlamına gelen “NR” işareti
bulunan maskelerin bulundurulması gerekmektedir.
 İşyerlerinde görevli iş sağlığı ve güvenliği profesyonelleri tarafından çalışanlara uygulamalı
etkin maske kullanımı ve Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği kapsamında atık yönetimi
eğitimleri verilmeli ve hijyen konusunda farkındalıkları arttırılmalıdır.
6. İŞYERİNDE COVID-19 OLDUĞUNDAN ŞÜPHELENİLEN VEYA TEYİT EDİLEN BİRİ
VARSA NE YAPILMALI
6.a. Bir çalışan rahatsızlık hisseder ve COVID-19'a maruz kaldığını düşünürse ne yapmalı?
 COVID-19'a maruz kalanları belirlemek için olası maruz kalma kriterleri (örneğin, kişinin
gitmiş olabileceği alanlar) hakkında İSG Kurulu veya Hazırlık Ekibini bilgilendirerek, Sağlık
Bakanlığı’nın tavsiyelerine uyulmalıdır.

 Hastalık şüphesi bulunan kişi maske takarak işyeri hekimine gitmeli ve muayenesi yapılarak
şüpheli COVID-19 durumu bulunduğu takdirde etkilenen kişi diğer çalışanlardan izole
edilerek daha önceden belirlenen ve enfeksiyonun yayılmasını önleyecek nitelikte olan kapalı
alanda bekletilmelidir. Sağlık Bakanlığı’nın ilgili sağlık kuruluşu ile iletişime geçilerek sevki
sağlanmalıdır.
 Etkilenen çalışanın atıkları için Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği kapsamında işlem
yapılmalıdır.
 Etkilenen çalışanın tıbbi yardım beklerken lavaboya/banyoya gitmesi gerekiyorsa, mümkünse
ayrı bir lavabo/banyo kullanımı sağlanmalıdır.
7. SEYAHAT VE TOPLANTILARLA İLGİLİ TAVSİYELER
7.a. Etkilenen bölgelere seyahat
 Yurtdışından dönen kişiler işe gitmekten kaçınmalı ve Sağlık Bakanlığı’nın 14 Gün Kuralına
uymalıdır. Bu kişiler bilgi almak için ALO 184 Koronavirüs Danışma Hattını aramalı ve
kendilerini tecrit etmelidirler.
 Ülke dışına düzenlenecek iş seyahatleri, konferans, kongre vb. etkinlikler mümkün
olabildiğince ertelenmeli, yapılmasının zaruri olduğu hallerde öncelikle sesli ve görüntülü
iletişim imkânları kullanılmalıdır. İş nedeniyle seyahat edilmesi mecburi durumlarda Sağlık
Bakanlığı’nın önerilerine uyulmalıdır.
7.b. Toplantı düzenlenmesi
7.b.1. Toplantı öncesinde veya sırasında;
 Mümkünse muhtemel COVID-19 maruziyetini önlemek adına toplantıları ertelenmeli veya
tele/video konferans olarak yapılmalıdır. Bunların gerçekleştirilmesinin mümkün olmadığı
durumlarda, toplantı daha az katılımcı ile gerçekleştirilmelidir.
 Toplantı veya etkinliğin düzenlenmesinin planlandığı çevredeki yetkililerden gelen tavsiyeler
kontrol edilmeli ve uygulanmalıdır.
 Toplantı veya etkinlikte enfeksiyonu önlemek için bir hazırlık planı geliştirilmelidir. Toplantı
öncesinde, sırasında ve sonrasında temizlik ve havalandırma yapılması sağlanmalıdır.
 Tüm katılımcılar için mendiller ve el dezenfektanı da dâhil olmak üzere yeterli malzeme
tedarik edilmelidir.

Katılımcılardan herhangi birisinde belirti olması halinde veya kendilerini iyi hissetmedikleri
takdirde toplantıya katılmamaları gerektiği söylenmelidir.
 Etkinlikteki tüm organizatörlerin, katılımcıların, hazır yemek servislerinin (mümkünse
kumanya tipi) ve ziyaretçilerin iletişim bilgileri (cep telefonu numarası, e-posta ve kaldıkları
adres vb.) kayıt altına alınmalıdır. Herhangi bir katılımcı şüpheli bir bulaşıcı hastalığa
yakalanırsa, ayrıntılarının halk sağlığı yetkilileri ile paylaşılacağı açıkça belirtilerek, eğer
bunu kabul etmezlerse, etkinliğe veya toplantıya katılımları engellenmelidir.
 Toplantı başlarken el sıkışmadan selamlaşma yapılması sağlanmalıdır.
 Toplantıda veya etkinlikte tüm katılımcıların düzenli el yıkama veya alkollü dezenfektan
kullanımı sağlanmalıdır.
 El dezenfektan cihazları toplantı yerlerinde herkes tarafından kolaylıkla görülebilecek ve
kullanılabilecek şekilde yerleştirilmelidir.
 Katılımcılar arasında uygun mesafe olacak şekilde bir oturma düzeni ayarlanmalıdır.
 İşyeri ortamının iyi havalandırıldığından emin olmak için mümkün olduğunca pencere ve
kapılar açılmalıdır.
 Toplantı bitiminde tokalaşmadan veda edilmesi ve toplu fotoğraf çekilmemesi önerilmelidir.
7.b.2. Toplantıdan sonra;
 Tüm katılımcıların adları ve iletişim bilgileri en az bir ay boyunca saklanmalıdır. Katılımcı
bilgilerinin saklanması, toplantıdan sonra bir veya daha fazla katılımcının hasta olduğunun
öğrenilmesi halinde, katılımcıların adlarını ve iletişim bilgilerini içeren liste halk sağlığı
yetkililerinin COVID-19'a maruz kalmış olabilecek kişileri izlemelerine yardımcı olacaktır.
 Toplantı veya etkinlikteki bir şüpheli COVID-19 vakası olarak izole edilmişse, organizatör
tüm katılımcılara bunu bildirmelidir. 14 gün boyunca belirtiler için kendilerini izlemeleri
tavsiye edilmelidir. Kendilerini iyi hissetmezlerse, evde kalmalı ve ilgili halk sağlığı
yetkilisine başvurmalıdırlar.

8. İŞE DEVAMSIZLIĞIN ONAYLANMASI
Bir çalışanın COVID-19 şüphesi bulunduğu takdirde işyeri hekimi ile iletişime geçmesi sağlanır ve
Sağlık Bakanlığı’nın tedbirlerine uyulur. Sağlık kuruluşları tarafından rapor verilen çalışan, işvereni
işyerine gitmeden bilgilendirmelidir. İşverenler, raporların geçerlilik süresi ile ilgili Sağlık
Bakanlığı’nın, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın ve diğer resmi makamların
açıklamaları takip edilmelidir.